Europejska polityka naukowa i Strategia „Europa 2020” w dziedzinie badań naukowych i rozwoju. Analiza politologiczno-instytucjonalna

W zakresie nauki i badań naukowych Unia Europejska respektuje odpowiedzialność państw członkowskich za system nauki, jej organizację, a także jej różnorodność profilową i tematyczn ą. Unijna wspólna polityka w tej dziedzinie ma przede wszystkim na celu rozwój i wspieranie nauki, wymianę studentów i badaczy, współpracę pomiędzy instytucjami naukowymi, wymianę informacji i doświadczeń, rozwój instrumentów badawczych oraz rozwój kształcenia naukowego. Wyzwania związane z globalizacją, kryzysem finansowym i politycznym Unii Europejskiej, polityką spójności oraz zmianą hierarchii celów w ramach poszczególnych funkcji nauki spowodowały konieczność przeprowadzenia szeregu zmian w systemie badawczym zarówno na poziomie UE, jak i państw członkowskich. Na uwagę zasługuje próba przyspieszenia wdrożenia Europejskiej Przestrzeni Badawczej podjęta przez Komisję Europejską w połowie 2012 r. Jej priorytety zdefiniowano w sposób następujący: zwiększenie skuteczności krajowych systemów badawczych; optymalizacja współpracy i konkurencji transnarodowej; otwarcie rynku pracy dla naukowców; propagowanie równości płci i uwzględniania tego aspektu w dziedzinie badań naukowych; optymalizacja przepływu wiedzy naukowej. Najważniejszym sposobem na przezwyciężenie problemów z konkurencyjnością gospodarki UE jest doprowadzenie do syntezy europejskiej polityki naukowej ze strategicznymi celami rozwojowymi UE na poziomie supranarodowym, a nie jak dotychczas międzyrządowym. Do tego potrzebna będzie zmiana filozofii funkcjonowania w tym zakresie całej Unii Europejskiej i uczynienie z polityki naukowej/ badawczej kompetencji wyłącznej UE